Αποτελεσματική Διαχείριση Κρίσεων: Δίνες, Ευθύνες και Επιλογές Πολιτικής, 25.11.2020

Η Ελλάδα, ένα χρόνο μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης αντιμετώπισε μια συντονισμένη κερδοσκοπική επίθεση στην αγορά Ελληνικών ομολόγων από διαχειριστές διεθνών κεφαλαίων με αποτέλεσμα να αποκλειστεί από τις διεθνείς αγορές. Το μεγάλο σωρευμένο δημόσιο χρέος της χώρας, απόρροια της διόγκωσης του δημοσίου ελλείμματος και του συνεχιζόμενου ανοίγματος στο εξωτερικό ισοζύγιο λόγω του χρόνιου παραγωγικού ελλείμματος που δεν είχε έγκαιρα αντιμετωπισθεί, είχε οδηγήσει πολλούς από τους διαχειριστές κεφαλαίων, τρία χρόνια νωρίτερα, στην αγορά ασφαλίστρων κινδύνου έναντι πιθανής χρεωκοπίας της Ελλάδας. Η Ελλάδα είχε καταστεί ευάλωτη στις ορέξεις των αγορών. Με την υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας το φθινόπωρο του 2009 και την εκδήλωση της κερδοσκοπικής επίθεσης, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να προσφύγει σε δανεισμό από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να υπογράψει το 2010 το πρώτο από τρία διαδοχικά «Μνημόνια». Η εφαρμογή μέτρων λιτότητας, η αύξηση των φόρων, η μείωση δημοσίων δαπανών και ρευστότητας προς την οικονομία είχαν ως αποτέλεσμα τη δραματική μείωση εισοδημάτων, την υπερχρέωση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, τη μείωση των επενδύσεων, την ύφεση και την διόγκωση της ανεργίας, της φτώχειας και των ανισοτήτων .

Με την έξοδο από την σκληρή επιτήρηση των Μνημονίων το 2018, η οικονομία άρχισε σιγά-σιγά να ανακάμπτει και η κοινωνία να επουλώνει τις πληγές της. Τα μέτρα αναστολής της υγειονομικής κρίσης λόγω του COVID 19 ήλθαν να επιδεινώσουν ξανά την οικονομική κατάσταση, οδηγώντας το 2020 σε συρρίκνωση του εθνικού εισοδήματος που αναμένεται να ξεπεράσει για μια ακόμα φορά το 10%.

Οι αρνητικές συνέπειες από αυτή τη δίδυμη κρίση έχουν επιδεινωθεί στο μεταξύ και από άλλους παράγοντες όπως την συνεχιζόμενη γεωπολιτική αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο, τα προβλήματα με την Τουρκία, το προσφυγικό – μεταναστευτικό, τη μετανάστευση του νέου επιστημονικού δυναμικού της χώρας, την ενεργειακή φτώχεια καθώς και τις πιεστικές ανάγκες σίτισης και στέγασης ευάλωτων ομάδων που θα ενταθούν μετά την ψήφιση του νέου πτωχευτικού κώδικα ( Ν. 4738/2020).

Η πανδημία έχει ταυτόχρονα δημιουργήσει νέες συνθήκες στην δομή και λειτουργία του Δημοσίου, των επιχειρήσεων και των ατόμων, με ανάγκη για τροποποίηση των όσων μέχρι σήμερα γνωρίζαμε (νέα πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας, νέες τεχνολογικές προκλήσεις, νέα μοντέλα εργασίας, κλπ).

Ταυτόχρονα, η χώρα καλείται να διαχειριστεί σημαντικές προκλήσεις όπως την γήρανση του πληθυσμού, την κλιματική αλλαγή και τους κλυδωνισμούς από την απότομη εισαγωγή μεγάλων τεχνολογικών αλλαγών και ψηφιακών εφαρμογών στην καθημερινή ζωή του πολίτη.

Φυσικά πρόσωπα, οικογένειες και επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν, ως αποτέλεσμα, σημαντικά προβλήματα προσαρμογής αν όχι επιβίωσης που σχετίζονται με την εντεινόμενη ανασφάλεια, την ανεργία, την πτώχευση, τον κίνδυνο απώλειας της περιουσίας που δημιούργησαν με σκληρή δουλειά πολλών ετών ή με τον φόβο για την προσωπική τους υγεία και ασφάλεια. Η απουσία αποτελεσματικής αντιμετώπισης των κοινωνικών και οικονομικών αυτών προβλημάτων από διαδοχικές κυβερνήσεις, κόμματα και κοινωνικούς εταίρους υπονομεύει με τη σειρά της το αίσθημα εμπιστοσύνης προς τους δημοκρατικούς θεσμούς και την ίδια τη δημοκρατία. Η ελλοχεύουσα κρίση δημοκρατικής εκπροσώπησης αποτελεί μια βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της χώρας.

Προκύπτουν συνεπώς σημαντικά ζητήματα για την ενδεδειγμένη στρατηγική, τα βήματα και τα μέτρα πολιτικής που αφορούν στη λειτουργία της οικονομίας, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας και που θα μπορούσαν να προσφέρουν διέξοδο και ελπίδα για το μέλλον.

Η κ. Λούκα Κατσέλη, ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ και πρώην υπουργός συνέδεσε την παρουσία της στην πολιτική με συγκεκριμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες και ενέργειες με τις οποίες προσπάθησε να προάγει αναπτυξιακά μέτρα και να προασπίσει βασικά κοινωνικά δικαιώματα ως αντίδοτο στις νεοφιλελεύθερες μνημονιακές πολιτικές.

Συγκεκριμένα, οι ακόλουθοι νόμοι:

Ρύθμιση οφειλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (Νόμος 3816/2010)

Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων (Νόμος 3869/2010)

Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις (Nόμος 4019/2011), προσέφεραν ένα δίχτυ ασφάλειας σε χιλιάδες συμπολίτες μας και διέξοδο για μια δεύτερη ευκαιρία και καλύτερη προοπτική.

Η κα Κατσέλη θα καταθέσει τις απόψεις και τις προτάσεις της, όπως αυτές διαμορφώθηκαν μέσα από την πολύχρονη επαγγελματική εμπειρία της ως υπουργός σε παραγωγικά υπουργεία, ερευνήτρια και ακαδημαϊκός/καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, Πρόεδρος του Δ.Σ της Εθνικής Τράπεζας & της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών και σήμερα ως Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Δικαιούχων Έργων Μουσικής. Θα αναφερθεί στις πολυποίκιλες εμπειρίες της που διατυπώνονται στο βιβλίο της «Δίνες και ευθύνες: βιώματα και ερμηνείες στην εποχή των Μνημονίων», εκδόσεις Πατάκη,2020, συμβάλλοντας με τις απαντήσεις & προτάσεις της στον δημόσιο διάλογο, στον οποίο και το Δίκτυο Αλληλέγγυας Συμβουλευτικής βάζει ένα μικρό λιθαράκι με την πρωτοβουλία της ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΜΑΘΗΣΗΣ.

ΤΑ ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΘΕΜΑΤΑ /ΑΞΟΝΕΣ

α) τα αίτια της χρηματοπιστωτικής κρίσης

β) τα λάθη, παραλείψεις και επιλογές στη διαχείριση της αλλά και στην μεταμνημονιακή εποχή (πτωχευτικός κώδικας)

γ) τα συμπεράσματα για αποτελεσματική διαχείριση που αφορούν και στην υγειονομική κρίση και σε άλλες κρίσεις (πρόληψη, διεθνής συνεργασία, σχέση επιστημόνων-πολιτικής, οδικός χάρτης 7 σταδίων),

δ) προοπτική για την Ελλάδα (Agenda 2030 )

ε) ρόλος της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας.